روزنامهٔ محمد سعید حنایی کاشانی
🔶 همهٔ ما از زبان برتولت برشت در نمایشنامه‌اش با عنوان «زندگی گالیله» خوانده یا شنیده‌ایم که گالیلئو/ گالیله در پاسخ به کسانی که می‌گفتند «بدبخت ملت یا سرزمینی که قهرمان ندارد!ّ»، چون گالیله (۱۵۶۴-۱۶۴۲) که یک نسل بعد از جوردانو برونو (۱۵۴۸-۱۶۰۰) زاده شده بود در برابر «ولایت کلیسا» سر تعظیم فرود آورد و سخن حقش را پس گرفت و مانند جوردانو برونو رفتار نکرد تا «قهرمان» و «شهید» عصر جدید در برابر...
🔶 از نظر کىیرکگور، دیگرى مىتواند مانعی در راه رابطه ای با خدا باشد. این لُبّ نقد بوبر از کىیرکگور است. او این گزارۀ این فیلسوف دانمارکى را نقل مىکند که «هرکس باید از سروکار داشتن با دیگران اکراه داشته باشد و اساساً فقط با خدا و با خودش سخن بگوید» و او این را بدین معنا تأویل و تفسیر مىکند که از نظر کىیرکگور براى رابطه داشتن با خدا لازم است که «فرد مجرّد»ى شد. البته در پشت سر این تأویل...
🔶 یکی از کسانی که در نخستین سال‌های پس از انقلاب از او بسیار بدم می‌آمد بهزاد نبوی بود. دلیل آن هم دیدن یکی دو مصاحبه از او در تلویزیون بود و خنده‌های موذیانه و نیش و کنایه‌هایش به لیبرال‌ها و میانه‌روها، بازرگان و نهضت آزادی، و طرفداری‌اش از سیاست فرهنگی و صنعتی بلوک شرق و طرفداری از نظام‌های تمام‌خواه، در هنگامی که بلوک شرق هنوز انقلابی و خلقی و کعبه آمال و اسوه مرام شمرده می‌شدند. درست...
جان اسکوروپسکی، فلسفهٔ انگلیسی‌زبان: ۱۷۵۰ تا ۱۹۴۵ (تاریخ فلسفهٔ غرب: ۶)، ترجمهٔ یاسر خوشنویس، ویراستار علمی محمد ابراهیم باسط، انتشارات سمت، ۱۳۹۹ [انتشار، ۷ تیر ۱۴۰۰ّ]. 🔶 پنجشنبه از اتفاق تارنمای «بنیاد دایره‌المعارف اسلامی» را می‌دیدم که خبر انتشار جلد ۶ تاریخ فلسفهٔ غرب آکسفورد، به ترجمهٔ یاسر خوشنویس را در آن خواندم. خبر و معرفی کتاب را از «خبرگزاری مهر» نقل کرده بود و متعلق به همان روز بود...
🔶 اگر کسی بدون «رضایت» شخصی به اموال او دست بزند یا در آنها تصرف کند «دزد» و «غاصب» است (حتی اگر آن فرد از افراد خانوادهٔ او باشد!). اگر کسی بدون «رضایت» شخصی با او بخوابد «متجاوز» است (حتی اگر آن شخص «همسر قانونی» یا «دوست» او باشد!). اما اگر کسی بدون «رضایت» نویسنده یا مترجمی در نوشتهٔ او دست ببرد کیست؟ «ویراستار» است؟ «سردبیر» است؟ «ناشر» است؟ «ممیّز وزارت ارشاد» است؟ آیا «ویراستاران» و...
🔶 به «رضایت حکومت‌شوندگان» (می‌گوییم «حکومت‌شوندگان» و نمی‌گوییم «شهروندان» چون ممکن است «حکومت‌شوندگان» جامعه‌ای هنوز شأن یا منزلت «شهروند» نیافته باشند. در جامعه‌ای «شهروند» هست که او همچون «سهامدار» شرکتی تولیدی یا تجاری قادر به تصمیم‌گیری دربارهٔ «مدیریت خرد و کلان» و تغییر بالاترین مدیران باشد) حتی در استبدادی‌ترین جامعه‌ها نیز نیاز است، چون «رضایت» ضمنی ولو به صورت سکوت و ابراز نکردن...
رابرت سالُمن، فلسفۀ قاره‌ای، ترجمۀ محمد مهدی اردبیلی، انتشارات سمت، [ویراستار علمی] سیمین عارفی، ۱۳۹۸، ص ۱۸۹. رابرت چارلز سولومون/سالومون، فلسفۀ اروپایی/فلسفۀ فرانسوی و آلمانی/فلسفۀ اروپایی، ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی، قصیده‌سرا، ۱۳۷۹، ۱۳۸۱، ص ۸-۲۲۷؛ روزنه، ۱۳۹۶، ۱۳۹۹، ص ۲۴۲. 🔶 امروز نیز به سراغ یکی دیگر از صفحات بازترجمهٔ پُربار و «درس‌آموز» و «ماندگار» جناب آقای دکتر محمد مهدی اردبیلی، مترجم...
مفهوم «رضایت»، با اینکه مفهومی اساسی در زندگی اجتماعی بشر و روابط بین فردی و شخصی میان افراد بوده است، تا همین چند قرن پیش که فیلسوفان لیبرال آن را به مفهومی اساسی در «فلسفهٔ سیاسی» تبدیل کردند، اثری از آن در نظام‌های سیاسی نبود. مردم عادی بنا به آموزش‌های نانوشتهٔ اخلاقی و حِکمی و دینی از کودکی و در عمل آموخته بودند که «رضایت» اساس هرگونه داد و ستد و رابطهٔ اجتماعی است. خریدار باید راضی باشد و...
هر نظام سیاسی که دستش به خون شهروندانش آلوده باشد به حکم «اخلاق» فاقد «مشروعیت» بوده و هر وجدان بیدار و آگاهی می‌باید تا جایی که ممکن است از آن دوری جوید و از یاری رساندن به آن بپرهیزد و یا با دل و یا با زبان و یا با دست خویش بیزاری و برائت خود از آن را اعلام کند.
روزنامهٔ محمد سعید حنایی کاشانی