در سه شنبه ۲۶ آذر ماه ۱۳۹۸ در جلسهای دربارۀ ترجمۀ کتاب «فرهنگ اگزیستانسیالیسم» یکی از سخنرانان، خانم حمیدۀ بحرینی، دربارۀ ترجمۀ اصطلاحی از سارتر اشارهای کرده بود و تعریضی زده بود به معادل «ایمان بد» برای اصطلاحی از سارتر: «اولین باری که مفهوم “bad faith” را از سارتر دیدم به “ایمان بد” ترجمه شده بود که برایم مطلقاً معنادار نبود بعد متوجه شدم که “فریبکاری” یا...
کوچۀ بنبست
اگر از یک چیز در این زندگی راضی باشم، آن هم این است که ۱۹ سال از عمرم را پیش از ۵۷ گذراندم و «ایران»ی را دیدم که دیگر هرگز ندیدم. برای کسانی که امروز میپرسند «چرا انقلاب کردید؟» یا کسانی که خیال میکنند این «انقلاب» را «آل احمد» و «شریعتی» یا «فلان و فلان» کردند باید بگویم که این «انقلاب» نه «انقلاب پابرهنهها» بود نه «انقلاب اسلامی» نه هیچ گروه و طایفۀ دیگری به تنهایی. این انقلاب را ادبیات و...
انقلاب»: آنچه همه خواستهاند و هیچکس نخواسته است!
گفتم که خدا داد مرادت به وصالش گفتا که مرادم ز وصالش نه همین بود حافظ (؟) نظری بدبینانه دربارۀ زندگی میگوید که همۀ کوششهای ما بیهوده و بیحاصل یا عبث است، چون ما هیچ وقت دقیقاً به آنچه میخواهیم نمیرسیم. همیشه فاصلهای هست، اگر نه گاهی ژرف، میان «تصورات»، «تخیلات»، «آرزوها» و «نقشهها»ی «ما» و آنچه در واقعیت رخ مینماید. همیشه میتوانیم بگوییم، و ببینیم، که «این آن چیزی نبود که میخواستیم یا...
از «سپهرهای وجود» تا «ساحت های وجودی»
از جمله ویژگیهای زبان فرهنگی و فلسفی فارسی جدید که عمدتاً از راه ترجمه شکل گرفته است یکی هم کاربرد جدید کلماتی است که اگر «نوواژه» و «نوساخته» هم نباشند، باز، به معنایی به کار میروند که هرگز تا پیش از این نه در فارسی، و نه نیز عربی، اگر به وام گرفته از عربی باشند، سابقه نداشته است. نتیجۀ این کار، البته، همواره سازنده نیست و نه تنها معنایی «نو» یا «جدید» افاده نمیشود، بلکه کاربردهای خودسرانه و...
قرآن و «مغالطۀ اگر ….»، «مغالطۀ مقصّر…»
در قرآن نیز با «مغالطۀ اگر …»، یا «مغالطۀ مقصّر…» رو به رو میشویم، در آل عمران، آیۀ ۱۶۸: «الَّذِینَ قَالُواْ لإِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُواْ لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا قُلْ فَادْرَؤُوا عَنْ أَنفُسِکُمُ الْمَوْتَ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ» («آن کسانی که [در خانه نشستند] وبه برادرانشان گفتند: «اگر (لَوْ) از ما اطاعت میکردند [و به جنگ نمیرفتند در جنگ] کشته نمیشدند». به آنان بگو: «اگر...