فلسفه پیدایش خود را وامدار ساختمان یا ساختار جامعۀ یونانی در ۶۰۰ ق م به بعد است. و البته یک دلیل افول آن نیز از دست رفتن همین ساختمان و ویران شدن آن به دست اسکندر مقدونی. یک دلیل اینکه چرا تفکر نظری و انتقادی و به دنبال آن فلسفه در یونان پدید آمد و در کشورهای نیرومندتر و ثروتمندتری مانند ایران و مصر و هند و چین پدید نیامد، کشورهایی که البته علم و حکمت و دین داشتند، ساختمان سیاسی و اجتماعی این...

امریکا سرزمین شگفت‌انگیزی است. نام «جهان جدید» از هر حیث سزاوار این سرزمین است، چون ملغمه‌ای است از هرآنچه در این جهان یافتنی است: از واپس‌مانده‌ترین سنّت‌ها تا مترقی‌ترین اندیشه‌ها، سرزمین دینداران متعصب، تبهکاران و پرورش‌گاه متعصبان دینی از همه نوع تا مخترعان و دانشمندان و سیاستمداران و آزاداندیشان جهان‌وطن. سرزمینی که کاشفان آن را یافتند و مزدوران و سپاهیان آن را تصرف کردند و رانده‌شدگان و...

عکس از جمشید لسانی، همکلاسی من در سال ۱۳۵۸, پاییز ۵۸, یا بهار ۵۹؟, دانشگاه ملی

این روزها که به واسطهٔ برگزاری انتخابات امریکا نام «کالج الکترال» یا «مجمع برگزینندگان» زیاد به گوش می‌رسد یا دیده می‌شود به یاد یادداشتی افتادم که در صفحهٔ ۳۸، عقل‌گرایان (جلد ۴ تاریخ فلسفهٔ غرب آکسفورد)، انتشارات روزنه، ۱۳۹۸، برای توضیح عنوان «الکتور» («شاه‌گزین») آورده بودم که لقبی اشرافی در اروپا تا قرن هفدهم بود و آن این بود: عنوان اعضای آلمانی (در آلمانی: Kurfürst) «مجمع شاه گُزین»...

درگذشت مستندساز و آموزگار فرهیختۀ سینما آقای اکبر عالمی را به بازماندگان ایشان و جامعۀ سینمایی کشور تسلیت می‌گویم و برای ایشان رحمت خداوندی و شادی روان آرزو می‌کنم. ایشان را از دهۀ ۵۰ با کتابی که دربارۀ فیلم و لابراتور منتشر کرد می‌شناختم. آن‌هنگام آن‌قدر کتاب‌های سینمایی کم بود که هر کتابی دربارۀ سینما را می‌خریدم، حتی اگر مربوط به فیلم و لابراتوار بود. باری، نخستین دیدار و آشنایی رو در روی من...

🔶 دریغ! آن صدای آسمانی هم رفت. چه نیکبخت بودیم که صداهایی همچون صداهای غلامحسین بنان و محمد رضا شجریان را شنیدیم. و چه لذتی می‌بریم همواره از این صداها و این شعرها و این زبان شکرین فارسی که زبان درد است و عشق و شور زندگی و آزادی و عدالت‌خواهی و ستم‌ستیزی. به هر روی، هرچیزی روزی به پایان می‌رسد، زندگی آدمیان نیز. مهم این است که آدم چه با خود می‌برد وچه از خود به جای می‌گذارد. آوازش بلند باد. در...

🔶  در خرداد ۱۳۹۴ به پرسش‌های بی بی سی «دربارهٔ ترجمه و نقد ترجمه» پاسخ‌های زیر را دادم. اکنون به بهانهٔ روز ترجمه، ۳۰ سپتامبر، آنها را بازنشر می‌کنم.  به نظر شما وضعیت کنونی نقد ترجمه در ایران چیست؟  “نقد” به معنای پیش کشیدن “نظریه”ای برای “ترجمه” و بر اساس آن در خصوص ترجمه داوری کردن وجود ندارد، اینکه بر چه مبنایی ترجمه می‌کنیم، چرا به خود اجازه می‌دهیم از...

مرید همّت آن رهروم که پا نگذاشت به جاده‌ای که درو کوه و دشت و دریا نیست شریک حلقهٔ رندان باده‌پیما باش حذر ز بیعت پیری که مرد غوغا نیست اقبال لاهوری، پیام مشرق 🔶 شاید ده پانزده سالی می‌گذشت که دیگر از این راه نرفته بودم. اولین بار ده پانزده‌سال پیش بود که با گروهی از استادان دانشکدۀ حقوق (دکتر هادی وحید و دکتر رضا اسلامی عزیز و اکنون در بند و چند تنی دیگر که نام‌شان را به خاطر ندارم) و...

  🔶⁩ ⁦از نشانه‌های هر عصری سلطۀ مقولاتی بر ذهن و اندیشه است متفاوت با آنچه در اعصار پیشین بوده است. یک جفت از این مقولات، در عصر حاضر، نیّت و نتیجه است. نیّات خوب لزوماً به نتایج خوب نمی‌انجامند. بنابراین، قضاوت ما دربارۀ اشخاص و احزاب و گروه‌ها، یا ادیان و مذاهب و عقاید و اندیشه‌ها، بر اساس مدّعیاتی نیست که آنها در «دل» یا بر «زبان» دارند، بلکه بر اساس کردارهایی است که آنها انجام داده‌اند و...